Giai đoạn B1 trong phân tích Vòng đời sản phẩm

Giai đoạn B1 trong phân tích Vòng đời sản phẩm (Life Cycle Assessment, viết tắt là LCA) thường được gọi là giai đoạn Sử dụng của sản phẩm. Đây là giai đoạn mà sản phẩm được đưa vào sử dụng và thực hiện các chức năng của nó, kéo dài từ khi sản phẩm được lắp đặt hoàn chỉnh cho đến khi bắt đầu hư hỏng hoặc được bảo trì. Đối với một số sản phẩm cụ thể, giai đoạn này có thể kéo dài nhiều năm và có ảnh hưởng quan trọng đến tổng tác động môi trường của sản phẩm trong vòng đời của nó.

Dưới đây là các khía cạnh quan trọng trong quá trình đánh giá và báo cáo giai đoạn B1 theo tiêu chuẩn EPD (Environmental Product Declaration).

1. Tác động Môi Trường Trong Giai Đoạn Sử Dụng

Giai đoạn B1 đặc biệt quan trọng đối với những sản phẩm có mức tiêu thụ năng lượng hoặc tài nguyên đáng kể trong quá trình sử dụng, ví dụ như các thiết bị điện tử, phương tiện giao thông, hoặc hệ thống HVAC (sưởi, thông gió và điều hòa không khí). Đối với các sản phẩm như vậy, ảnh hưởng của giai đoạn B1 đến môi trường, đặc biệt là GWP (Global Warming Potential – tiềm năng nóng lên toàn cầu), có thể rất đáng kể do lượng năng lượng hoặc nhiên liệu mà sản phẩm tiêu thụ trong suốt vòng đời sử dụng.

Ví dụ:

• Đối với một chiếc ô tô, giai đoạn B1 sẽ bao gồm tất cả các tác động môi trường từ việc tiêu thụ nhiên liệu và phát thải khí CO2 trong quá trình sử dụng xe.
• Đối với một thiết bị gia dụng như tủ lạnh, giai đoạn này sẽ bao gồm lượng điện tiêu thụ để duy trì nhiệt độ làm mát cho các loại thực phẩm trong tủ.

Trong các trường hợp khác, như đối với sản phẩm xây dựng tĩnh, ảnh hưởng môi trường trong giai đoạn B1 có thể thấp hơn nhiều so với các giai đoạn khác. Ví dụ, đối với một bức tường bê tông, giai đoạn sử dụng chỉ đơn thuần là bức tường tồn tại trong môi trường mà không cần tiêu thụ năng lượng hay phát sinh khí thải hàng ngày.

2. Khía Cạnh Đánh Giá Năng Lượng và Phát Thải trong Giai Đoạn B1

Để đo lường và tính toán tác động môi trường trong giai đoạn B1, ta cần có số liệu cụ thể về mức tiêu thụ năng lượng và nhiên liệu của sản phẩm trong suốt thời gian sử dụng. Các thông tin này bao gồm:

• Loại và lượng nhiên liệu được sử dụng (đối với ô tô, lò sưởi, nồi hơi, v.v.).
• Lượng điện tiêu thụ (đối với thiết bị điện tử, máy móc công nghiệp).
• Tác động liên quan đến việc sử dụng nước, nếu sản phẩm cần nguồn nước để hoạt động.

Những yếu tố này đóng góp trực tiếp vào tiềm năng nóng lên toàn cầu (GWP) do lượng khí CO2 hoặc các khí nhà kính khác phát sinh trong giai đoạn sử dụng. Đối với các sản phẩm điện tử, ngoài lượng điện tiêu thụ, việc phát sinh nhiệt và khả năng rò rỉ các chất khí độc hại (nếu có) cũng có thể làm tăng tác động môi trường.

3. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Tác Động Môi Trường của Giai Đoạn B1

Tác động môi trường của giai đoạn B1 có thể thay đổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Tuổi thọ của sản phẩm: Sản phẩm có tuổi thọ cao sẽ có mức tiêu thụ năng lượng và phát thải kéo dài, từ đó ảnh hưởng tổng tác động trong suốt giai đoạn B1.
• Hiệu suất năng lượng: Các sản phẩm có hiệu suất năng lượng cao sẽ giảm được tiêu thụ điện năng trong suốt vòng đời, giúp giảm GWP. Ví dụ, bóng đèn LED có tuổi thọ và hiệu suất sử dụng điện cao hơn nhiều so với bóng đèn sợi đốt.
• Thói quen sử dụng của người dùng: Cách người dùng sử dụng sản phẩm cũng ảnh hưởng đến mức tiêu thụ tài nguyên và năng lượng. Ví dụ, nhiệt độ và thời gian hoạt động của máy điều hòa không khí có thể thay đổi lượng điện tiêu thụ và lượng khí CO2 phát thải.

4. Công Cụ Đánh Giá và Đo Lường Trong Giai Đoạn B1

Để đánh giá tác động môi trường trong giai đoạn sử dụng (B1), các công cụ LCA (Life Cycle Assessment) và EPD (Environmental Product Declaration) sử dụng các phương pháp và công nghệ như:

• Phân tích dữ liệu thực tế: Đối với các sản phẩm đã được sử dụng, dữ liệu về mức tiêu thụ năng lượng thực tế và phát thải khí nhà kính có thể được thu thập để tính toán tác động môi trường.
• Phân tích mô phỏng: Đối với các sản phẩm mới hoặc chưa được đưa vào sử dụng, mô phỏng tiêu thụ năng lượng dựa trên các tiêu chuẩn sử dụng điển hình giúp ước tính lượng phát thải trong giai đoạn B1.
• Công nghệ IoT và giám sát thông minh: Đối với các sản phẩm hiện đại, công nghệ Internet of Things (IoT) và các thiết bị giám sát thông minh giúp thu thập dữ liệu liên tục, từ đó phân tích được mức tiêu thụ năng lượng trong thời gian thực và đánh giá tác động môi trường một cách chính xác hơn.

5. Ví Dụ Thực Tiễn trong Đánh Giá Giai Đoạn B1

Ví dụ 1: Một chiếc máy điều hòa không khí được đánh giá tác động môi trường trong giai đoạn B1 bao gồm lượng điện tiêu thụ hàng năm, lượng khí làm lạnh rò rỉ và tác động của các khí nhà kính từ hệ thống làm lạnh. Thông qua phân tích LCA, có thể xác định các phương pháp tối ưu để tiết kiệm năng lượng, từ đó giảm phát thải CO2.

Ví dụ 2: Đối với một tòa nhà văn phòng, các thiết bị tiêu thụ năng lượng liên tục như đèn chiếu sáng, máy tính, hệ thống sưởi và điều hòa không khí sẽ đóng góp vào tác động GWP của giai đoạn B1. Để giảm thiểu tác động, các công nghệ chiếu sáng tiết kiệm năng lượng, hệ thống điều hòa không khí hiệu suất cao, và việc tối ưu hóa giờ sử dụng thiết bị là các biện pháp quan trọng.

6. Biện Pháp Giảm Thiểu Tác Động Môi Trường trong Giai Đoạn B1

• Cải thiện hiệu suất năng lượng của sản phẩm để giảm lượng năng lượng cần thiết cho mỗi đơn vị sử dụng.
• Sử dụng nguồn năng lượng tái tạo thay vì các nguồn nhiên liệu hóa thạch, từ đó giảm được lượng khí CO2 phát sinh.
• Nâng cao nhận thức của người dùng để sử dụng sản phẩm một cách hiệu quả, tiết kiệm tài nguyên.
• Phát triển các công nghệ sản phẩm mới với khả năng tái chế và tuổi thọ cao hơn nhằm giảm tác động từ việc sản xuất các sản phẩm thay thế.

7. Tổng Kết

Giai đoạn B1 là một phần quan trọng trong đánh giá vòng đời sản phẩm vì đây là giai đoạn sử dụng của sản phẩm, thường kéo dài và có tác động lớn đến môi trường. Tùy thuộc vào loại sản phẩm, giai đoạn này có thể là nguồn phát sinh đáng kể của các tác động tiêu cực như GWP thông qua tiêu thụ năng lượng và phát thải khí nhà kính.